Hipertansiyon (Yüksek Tansiyon) Hakkında Faydalı Bilgiler
Bu ilk blogumda dünyanın en sık hastalığı olan hipertansiyondan bahsetmek isterim. Zira hipertansiyon erişkinlerin yaklaşık 3te 1ini etkileyen çok önemli bir halk sağlığı sorunudur.
Hipertansiyon Nedir, Tanı ve Tedavisi Hipertansiyon kelime anlamı olarak yüksek basınç demektir. Tıpta atardamarların içerisindeki kanın atardamarların duvarına yaptığı basıncın yüksek olma durumuna verilen isimdir. Pratikte ölçülebilen iki basınç vardır; sistolik yani büyük tansiyon ve diastolik yani küçük tansiyon. Kalp pompaladığı zaman oluşan ve nabzı oluşturan sistolik kan basıncı iki nabız arasında kalp gevşediği zaman oluşan diastolik kan basıncıdır. Bu nedenle 120/80 gibi iki değerle ifade edilir. Ölçüm birimi milimetre civadır. Normal değer 120/80 ve altındadır. Sistolik için 140 ve diastolik için 90 ve üzeri hipertansiyondur. Yani her iki kan basıncı ayrı ayrı veya beraber yükselebilir. Hipertansiyonu olan 10 vakadan 9’unda tam sebep bilinmemektedir, buna esansiyel hipertansiyon denir. Sebebi bulunanlarda hastalığın böbrek, böbrek atardamarı, böbrek üstü bezleri veya tiroid bezi gibi diğer organ hastalıklarına bağlı olabileceği gösterilmiştir.
Hipertansiyon yaklaşık her 3 erişkinden birinde görülür ve çoğu zaman semptom ( şikayet) yaratmaz ve kişi farkında olmayabilir. Bazen ense ağrısı ve/veya burun kanamasına yol açabilir. Şikayete yol açmaza da tedavi edilmezse hayati sonuçlar doğurabilir. Kimler Hipertansiyon Riski Taşır? - Ailesinde hipertansiyon hastalığı olanlar - 40 yaş üzerindekiler - Fazla kilosu olanlar - Egzersiz yapmayanlar - Çok tuz tüketenler - Çok alkol tüketenler - Şeker hastalığı, böbrek hastalığı, gut hastalığı olanlar - Hamile kadınlar
Hipertansiyon Olduğumu Nasıl Anlarım? Bazılarında baş ve ense ağrısı yapmakla birlikte hiçbir bulgu vermeyebilir. Bu nedenle belirli aralıklarla kontrol edilmezse anlaşılmayabilir. Tedavi Olmazsam Ne Olur? - İnme (Felç, stroke) (Felç için en önemli risk faktörü hipertansiyondur). - Kalp krizi ve/veya kalp yetmezliği - Böbrek’te protein kaçağı ve böbrek yetmezliği - Göz dibi kanaması - Anevrizma ve damar yırtılması (diseksiyon)
Hipertansiyonla Nasıl Başa Çıkarım? - Yemeklerinizden bilhassa sodyumu (tuzu) ve ayrıca kolesterolu ve doymuş yağları uzak tutmalı - Düzenli egzersiz yapmalı - Fazla kilonuz varsa mutlaka zayıflamalı - Alkollü içecekleri kısıtlamalı - Doktorunuz tarafından verilen ilaçları düzenli almalı ve kan basıncını düzenli aralıklarda kontrol ettirmelisiniz. * UNUTMAYINKİ HİPERTANSİYON BİR SEFERDE TEDAVİ EDİLEN BİR HASTALIK DEĞİLDİR, ÇOĞU ZAMAN İLAÇLARINIZI ÖMÜR BOYU ALMAK GEREKİR. BUNUNLA BERABER TUZ KISITLAMASI VE KİLO VERME SONRASI İLAÇ İHTİYACI AZALABİLİR VEYA TAMAMEN ORTADAN KALKABİLİR
Hipertansiyon İlaçları Nelerdir? Çok çeşitli etki mekanizmalarına sahip ilaçlar vardır; damar genişleticiler, vücuttaki su ve tuz oranını ayarlayan ilaçlar, merkezi etki ile tansiyonu düşüren ilaçlar gibi. Hangi ilacın doğru olduğuna doktorunuz karar verecektir. Bazen iki hatta daha fazla ilaç kombinasyonu gerekebilir. İlaçların bazen yan etkileri görülebilir. Tansiyon tedavisinde hedef yukarıdaki haber resminde de görüldüğü gibi tümüyle normal değerlere (yani büyük 120 veya altında ve küçük 80 veya altına) ulaşmak olmalıdır.
Tuzu nasıl azaltmalı ?
Sodyum (sofra tuzu) tüketimi ile kan basıncı (tansiyon) arasında kuvvettli bir ilişki vardır. Sodyum tüketimi arttıkça kan basıncı artar. Tüketim azaldıkça tansiyon da azalır. Dolayısıyla hipertansiyon tedavisinde sodyum tüketiminin azaltılması çok önemlidir. Sodyum sadece sofradaki tuzlukta bulunmamakta bir çok besin maddesinde bulunmaktadır. Fakat yine de ilk olarak sofra tuzunun tüketilmesininin azaltılması gerekmektedir. Ülkemizde sodyum içermeyen veya düşük oranda içeren alternatif tuzlar mevcuttur. Örnek olarak ESTUZ’un %50 sodyum- %50 Potasyumlu ve ayrıca %100 Potasyumlu ürünleri vardır. Sofrada ve yemek pişirirken bu ürünlerin kullanılması sodyum tüketimini önemli oranda azaltacaktır. Bu tuz evin diğer bireylerinde de olmuşuz etkilere genellikle yol açmaz. Yine BECEL'in de sodyumu azaltılmış tuzu kullanılabilir. Ayrıca eczanelerde satılan NANO LIFE tuz da sodyum içermez. Öte yandan kaya tuzu, deniz tuzu, Himalaya tuzu, iyotsuz tuz sodyumdan oluşmaktadır ve hipertansiyon hastaları tarafından kullanılmamalıdır.
