Bahardan yaza geçerken dikkat! - Hipertansiyonda 10 Altın Kural
Hipertansiyon yüksek basınç demektir. Yani atardamarların içerisindeki kanın bu damarların duvarına yaptığı basıncın yüksek olması halidir.
Pratikte ölçülebilen iki basınç vardır; 1) sistolik, yani büyük tansiyon ve 2) diastolik, yani küçük tansiyon. Bu nedenle 120/80 gibi iki değerle ifade edilir. Ölçümlerin birimi milimetre cıvadır. İdeal değer 120/80 milimetre cıva ve altıdır.
Hipertansiyon ülkemizde yaklaşık her 3 erişkinden 1'inde görülür ve çoğu zaman şikayete yol açmaz. Bu yüzde hipertansiyon ''sessiz katil'' lakabını almıştır. Öte yandan, hipertansiyon bazen ense ağrısı veya burun kanamasına yol açabilir. Hipertansiyon şikayete yol açsa da, açmasa da, inme, kalp krizi ve kalp yetersizliği gibi hayati sonuçlar doğurabilir. Hipertansiyonu olan 10 vakadan 9’unda tam olarak sebep bilinmemektedir, buna esansiyel hipertansiyon denir. Esansiyel hipertansiyonda yaş, genetik miras ve aşırı kilo önemli rol oynamaktadır. Sebebin tam olarak bilindiği istisnai vakalarda ise hipertansiyon böbrekler, böbrek üstü bezleri veya tiroid bezi hastalıklarına bağlanabilir. Bu gibi durumlara sekonder hipertansiyon denir.
“Bahardan yaza geçerken dikkat! // Hipertansiyonda 10 Altın Kural”
1) Havalar ısındıkça tansiyon düşebilir!
Yapılan araştırmalar sıcak aylarda damarların gevşemesine bağlı olarak tansiyonun biraz düşebileceğini göstermektedir. Öyle ki, seyrek de olsa sadece kışın tansiyon ilacı alan, yazın ilaçların kesildiği hipertansiyon hastaları dahi bulunmaktadır. Dolayısıyla sıcaklık değişiklikleri olduğunda hastalar tansiyonları daha yakından takip etmeli, alışılagelmişin dışında ölçümler olduğunda hekimlerine danışmalıdırlar.
2) Sıvı ve tuz dengesine dikkat.
Yaz aylarında terlemeye bağlı su ve tuz kaybı artabileceği için atardamarların içindeki kanın yaratacağı kan basınç, yani tansiyon yine düşme yönünde eğilim gösterebilir. Yüksek tansiyonu olup ilaç alan hastalarda dahi tansiyon düşmeleri yaşanabilir ve düşük tansiyon bayılmaya bile yol açabilir. Yazın tüm bireyler, ve bilhassa hipertansiyon hastaları, sıvı tüketimine dikkat etmeli ve çok terledikleri günler hem sıvı, hem de bazen tuz tüketimini arttırmalıdırlar.
3) Çay-kahve tercih edilmemeli.
Her ne kadar yazın sıvı tüketiminin arttırılması önerilse de, bu çay ve kahve tüketimini arttırmak anlamına gelmemelidir. Bu içeceklerin içerdiği kafein, idrar söktürücü etkiye yol açmakta ve idrarla fazla sıvı kaybı sonucu aslında negatif bir sıvı dengesi söz konusu olmaktadır.
4) Fazla alkole dikkat.
Fazla alkolün hipertansiyona yol açtığı iyi bilinmektedir. Yaz aylarında, bilhassa tatillerde, kimi kişiler alkol tüketimini ciddi düzeyde arttırmaktadır.Günlük alkol tüketiminde her 10 gramlık artışın büyük tansiyonu yaklaşık 1 milimetre cıva arttırdığı bilinmektedir.
5) Sigaraya dikkat.
Yazın açık havada ve sosyal ortamlarda sigara tüketimi artabilmektedir. Sigaranın sadece kanser ve kalp krizine değil, yüksek tansiyona da yol açabileceği iyi bilinmektedir.
6) Seyahat ve tansiyon.
Farklı atmosferik şartlar nedeniyle farklı coğrafyalarda kan basıncında değişiklikler olabileceği iyi bilinmektedir.Tansiyon hastaları ilaçlarıyla birlikte tansiyon aletlerini de mutlaka valizlerine koymalı ve gittikleri yerde tansiyonlarını düzenli olarak ölçerek bu tarz değişiklikerin olup olmadığını kontrol etmeli ve gerekirse ilaçlarda doz değişikliği için hekimlerine danışmalıdırlar.
7) Aşırı beslenmeye dikkat.
Günümüzde herşey dahil konsepti ile hizmet veren tatil köyleri fazlasıyla popüler. Kimimiz bu tarz tatiller esnasında yeme - içme konusunda ipin ucunu kaçırıp kilo alabiliyoruz. Kilo aldıkça tansiyonun arttığı, öte yandan kilo verdikçe de tansiyonun düştüğü iyi bilinmektedir.
8) Egzersiz ve tansiyon
Düzenli egzersizin kan basınıcını düşürd
üğü bir gerçektir. Ancak aşırı sıcak ve nemli havalarda egzersizin sıvı dengesinde ciddi oynamalara yola açabileceği ve sıcaklık yorgunluğu ve ısı çarpması riskini de arttırabildiği bilinmektedir. Dolayısıyla aşırı sıcaklığın söz konusu olduğu günler egzersiz yapılmaması daha doğrudur.
9) 11:00-14:00 arası tehlikeli saatler
Yazın sıcaklık yorgunluğu ve ısı çarpması riskinin en yüksek olduğu saatler 11-14 arası saatleridir. Hem hipertansiyon hastalarının, hem de diğer bireylerin aşırı sıcaklığın olduğu günlerde bilhassa bu saatlerde dışarda bulunmamalarında fayda vardır.
10) Doktor kontrolünü ihmal etmeyin
Uzun süren yaz tatilleri sırasında hipertansiyon hastaları hekimlerinden uzak kalabilmektedir. Eğer bu tatiller esnasında kan basıncında oynamalar, ilaç yan etkileri vb. söz konusu olursa hastalar en azından telefonla hekimlerine ulaşmalı, gerekirse tatil yaptıkları bölgede de ikinci bir hekime görünmelidirler.
Prof. Dr. İLKE SİPAHİ
